Skandynawia kryminałem stoi

RECENZJA BIERZE UDZIAŁ W KONKURSIE ZORGANIZOWANYM PRZEZ SERWIS ZBRODNIA W BIBLIOTECE 

            Bardzo żałuję, że literatura kręgów skandynawskich jest w Polsce tak mało znana. Na listach bestsellerów królują u nas głównie Amerykanie. A przecież to ze Skandynawii wywodzą się takie arcydzieła, jak „Krystyna, córka Lawransa” Sigrid Unsed, czy „Księga Diny” Herbiorg Wassmo. Ale nawet my, którzy na co dzień niemal nie stykamy się fińskimi, szwedzkimi, czy norweskimi utworami, daliśmy się porwać skandynawskim twórcom kryminałów i pokochaliśmy   Mikaela Blomkvista i Kurta Wallandera. Niedawno na polskim runku ukazała się powieść „Wirus Ebola w Helsinkach”, a jej autor Taavi Soininvaara  walczy o to, by zaliczono go w poczet kultowych już nazwisk, takich jak Larsson, Mankell, czy Kallentoft.

            Powieść otwarta zostaje mocnym akcentem – pijany generał Raimo Siren powoduje wpadek ze skutkiem śmiertelnym. Ucieka z miejsca przestępstwa. W tym samym czasie wirusolog Arto Ratamo wynajduje szczepionkę na niezwykle niebezpiecznego wirusa. Szczęśliwy z powodu swojego odkrycia naukowiec nie przeczuwa nawet, iż wynaleziona przez niego formuła oraz probówki z zakażoną krwią zostaną uznane za broń biologiczną, a on sam znajdzie się centrum niebezpiecznej rozgrywki między wywiadami Rosji, Finlandii oraz kilkoma grupami terrorystycznymi z całego świata.

            Jaki jest najprostszy wyznacznik, że mamy do czynienia z naprawdę dobrym kryminałem? Odpowiedziałabym, iż niezawodnie rozpoznamy go wtedy, gdy nie możemy się oderwać od książki. W pośpiechu przebiegamy wzrokiem kolejne strony, byle szybciej, byle dalej, żeby się w końcu dowiedzieć, kto zabił. Kryminał jest dobrym kryminałem jeśli mimo nawału pracy, nie możemy się zmusić, by przestać czytać. I wtedy, gdy zakończenia kolejnych rozdziałów są bardziej zaskakujące i zachęcające do na-tych-mia-sto-we-go zapoznania się z kolejnymi niż końcowe sceny telenowel. Czy „Wirus Ebola w Helsinkach” to właśnie taki kryminał? I tak,  i nie. Akcji, owszem, nie brakuje. Sensacja pogania sensację. Jednakże mimo zawrotnego tępa, zgrabnie podsycanego napięcia i niepokoju, który wzbudza w swych czytelnikach Taavi Soininvaara, książkę można w dowolnym momencie odłożyć bez większych problemów i wrócić do niej po jakimś czasie. Z drugiej strony niewątpliwym atutem powieści jest wyczuwana i dogłębna znajomość tematu. Autor dysponuje znajomością zagadnień z zakresu kryminalistyki i wirusologii. Nie stroni od podawania szczegółów, związanych zarówno z działalnością wywiadowczą, rodzajami stosowanej przez szpiegów i wojskowych broni oraz tych, dotyczących samego wirusa. To czyni jego książkę realistyczną i niezwykle intrygującą. Działania fińskich agencji i komórek wojskowych, wywiadowczych i policyjnych zostały nakreślone niezwykle dokładnie i zajmująco. W książce nie zabraknie zatem takich smaczków, jak spory kompetencyjne, podważanie autorytetów, walka o władzę, a wzajemne oskarżenia niemal doprowadzą do tragedii.   

            Twierdzenie, że Taavi Soininvaara mógłby zastąpić Mankella wydaje mi się dziś jeszcze opinią nieco na wyrost. Mimo to chętnie sięgnę po kolejne utwory fińskiego twórcy, by przekonać się, jak rozwiną się jego umiejętności. Wielbicieli skandynawskich kryminałów gorąco zachęcam do zapoznania się z twórczością fińskiego pisarza.  

Za możliwość przeczytania książki dziękuję wydawnictwu Kojro.